ĐẶC ĐIỂM THỰC VẬT VÀ KẾT QUẢ SƠ BỘ THÀNH PHẦN HÓA THỰC VẬT CỦA THIÊN NIÊN KIỆN NAM BỘ (HOMELOMENA COCHINCHINENSIS ENGL., ARACEAE)

Tóm tắt

Đặt vấn đề: Thiên niên kiện Nam Bộ (Homalomena cochinchinensis) thuộc chi Homalomena, đã được sử dụng trong các bài thuốc hỗ trợ điều trị các bệnh về xương khớp nhưng có ít nghiên cứu về loài này, đặc biệt là dữ liệu để phân biệt các loài cùng chi. Mục tiêu nghiên cứu: Phân tích đặc điểm thực vật và sơ bộ thành phần hóa thực vật của loài Thiên niên kiện Nam Bộ (TNKNB). Đối tượng và phương pháp nghiên cứu: TNKNB (thu mẫu tại Bà Rịa – Vũng Tàu) được phân tích các đặc điểm hình thái, giải phẫu, soi bột dược liệu và sơ bộ phân tích thành phần hóa thực vật bằng phương pháp Ciuley cải tiến. Kết quả: Thân rễ và lá có mùi hương đặc trưng và vị cay. Dữ liệu vi phẫu cho thấy: Thân rễ có nhiều ống tiết tinh dầu và tinh thể calci oxalat hình kim tụ thành bó hay hình cầu gai nằm rải rác; Lá có nhiều bó libe gỗ kèm theo đám mô cứng và tinh thể calci oxalat hình kim tụ thành bó, phiến lá có lỗ khí kiểu song bào. Sơ bộ phân tích thành phần hóa thực vật cho thấy có tinh dầu, saponin, anthranoid, coumarin, tannin. Kết luận: Kết quả nghiên cứu là công bố đầu tiên về đặc điểm giải phẫu của TNKNB, góp phần cung cấp dữ liệu tiêu chuẩn hóa về thực vật cho các nghiên cứu ứng dụng.

Abstract

Background: Homalomena cochinchinensis Engl., a Homalomena species, has been used in traditional medicine for support treatment of bone diseases and rheumatism. Up to now, there are very little studies on botanical characteristics and chemical composition of this medicinal plant. Objectives: The aim of the study is to investigate the microscopic characteristics and preliminary phytochemical screening on H. cochinchinensis rhizome. Materials and Methods: Whole plant of H. cochinchinensis was collected in Ba Ria - Vung Tau province. The botanical characteristics of H. cochinchinensis root, rhizome, and leaves were analyzed by morphological and anatomical examinations, using magnifying glass and optical microscope. Dried powder of H. cochinchinensis rhizome was microscopically examined. Preliminary analysis of phytochemical composition was performed by modified Ciuley method. Results: Rhizome and leaves of H. cochinchinensis have aroma smell and spicy. Microscopic characteristics of this plant: The rhizome contains needle-shaped calcium oxalate crystals in bundles within special cells and scattered cluster crystals, many secretory ducts of essential oils. Leaves have needle-shaped calcium oxalate crystals and xylem-phloem bundles accompanied by some of sclerenchyma tissue, lower epidermis have many stomata with two subsidiary cells. Phytochemical screening revealed that identified compounds in H. cochinchinensis rhizome is essential oils, saponins, anthranoids, coumarins, and tannins. Conclusion: This is the first report to show up the anatomical characteristics and powder components of H. cochinchinensis rhizome. The study provides the botanical data for microscopic authentication in applied research of this medicinal plant.