Phân biệt đặc điểm thực vật Nhàu nước (Morinda persicifolia Buch.-Ham.) và Nhàu chanh (Morinda angustifolia Roxb.)

Các tác giả

  • Nguyễn Thị Thu Hằng Đại học Y Dược Thành phố Hồ Chí Minh
  • Phan Thành Đạt Trường Đại học Y Dược TP.HCM
DOI: https://doi.org/10.59294/HIUJS2025005

Từ khóa:

Nhàu nước, Nhàu chanh, hình thái, giải phẫu

Tóm tắt

Đặt vấn đề: Nhàu nước và Nhàu chanh thường bị nhầm lẫn khi thu hái và sử dụng, tuy nhiên hiện nay chưa có tài liệu phân biệt đặc điểm thực vật 2 loài này. Mục tiêu nghiên cứu: Phân biệt đặc điểm thực vật Nhàu nước và Nhàu chanh. Đối tượng và phương pháp nghiên cứu: Định danh bằng phương pháp hình thái so sánh. Kết quả: Nhàu nước và Nhàu chanh khác nhau ở một số đặc điểm hình thái và giải phẫu. Những điểm khác biệt về hình thái: Màu sắc rễ, sự hiện diện của lông che chở ở thân non, hình dạng và kích thước lá, số lượng hoa trên cụm hoa, chiều dài trục cụm hoa, màu sắc nụ hoa; kích thước hoa, nhị, vòi và đầu nhụy. Những điểm khác biệt về giải phẫu: Màu sắc bần, sự hiện diện lớp tế bào mô cứng và trụ bì hóa mô cứng ở rễ. Hình dạng vi phẫu thân, sự hiện diện lông che chở, sợi trụ bì, tinh thể calci oxalat hình cầu gai ở thân. Hình dạng gân giữa, độ dày phiến lá so với gân giữa, cụm mô cứng bên ngoài libe, sự hiện diên lông che chở ở lá và cuống lá. Kết luận: Có thể phân biệt Nhàu nước và Nhàu chanh dựa vào đặc điểm hình thái và giải phẫu.

Abstract

Background: Morinda persicifolia Buch.-Ham. and Morinda angustifolia Roxb. are often confused when collecting and using them. However, the distinction of the botanical characteristics of these two species has not yet been mentioned. Objectives: Differentiating the botanical characteristics of Morinda persicifolia Buch.-Ham. and Morinda angustifolia Roxb.. Materials and methods: Identifying the scientific name by the comparative morphology method. Results: Morinda persicifolia Buch.-Ham. and Morinda angustifolia Roxb. differ in some morphological and anatomical characteristics. Morphological differences: Root color, presence of trichomes on young stems, leaf shape and size, number of flowers on the inflorescence, length of inflorescence axis, flower bud color; size of flowers, stamens, style and stigma. Anatomical differences: root cork color, presence of sclerenchyma cell layer in root and root pericycle. Stem microscopic shape, presence of trichomes, sclerenchyma fibers and spherical calcium oxalate crystals in stems. Midrib shape, leaflet thickness compared to midrib, sclerenchyma cluster outside phloem, presence of sclerenchyma in leaves and petioles. Conclusion: It is possible to distinguish Morinda persicifolia Buch.-Ham. and Morinda angustifolia Roxb. based on anatomical and morphological characteristics.

Tài liệu tham khảo

[1] V. V. Chi, Từ điển cây thuốc Việt Nam. Nhà xuất bản Y học, 2012. Tập 2, tr. 346-347.

[2] R-r. Chen, J. Liu, Z . Chen, W-j. Cai, “Anthraquinones extract from Morinda angustifolia Roxb. root alleviates hepatic injury induced by carbon tetrachloride through inhibition of hepatic oxidative stress”. Evidence-Based Complementary and Alternative Medicine, Volume 3, pp. 1-9, 2020. DOI: 10.1155/2020/9861571.

DOI: https://doi.org/10.1155/2020/9861571

[3] M. Rahmatullah, M.S. Hossan, A. Hanif, P. Roy, R. Jahan, M. Khan, M. H. Chowhury, T. Rahman, “Ethnomedicinal applications of plants by the traditional healers of the Marma tribe of Naikhongchhari, Bandarban district, Bangladesh”. Advances in Natural and Applied Sciences, Volume 3, No.3, pp. 392-401, 2009.

[4] W. Xianga, Q-S. Song, H-J. Zhang, S-P. Guo, “Antimicrobial anthraquinones from Morinda angustifolia”. Fitoterapia, Volume 79, pp. 501-504, 2008.

DOI: https://doi.org/10.1016/j.fitote.2008.04.008

[5] N. T. T. Thảo, P. V. Ngọt, T. M. Huy, N. L. A. Kiệt, “Nghiên cứu đặc điểm hình thái, giải phẫu của loài Nhàu nước (Morinda persicifolia Buch.-Ham.) ở huyện Tân Hưng, tỉnh Long An”. Tạp chí Khoa học và Công nghệ Lâm nghiệp, tập 13, số 2, tr. 86-94, 2024.

DOI: https://doi.org/10.55250/jo.vnuf.13.2.2024.086-094

[6] N. T. T. Đài, “Nghiên cứu thực vật học và thành phần hóa học của dược liệu Nhàu nước (Morinda persicaefolia. Rubiaceae)”. Tạp chí Y Dược học Cần Thơ, tập 19, tr. 1-7, 2019.

[7] P. H. Hộ, Cây cỏ Việt Nam. Nhà xuất bản Trẻ, 1999. Quyển 3, tr 214, 1999.

[8] T. Chen & C. M. Taylor, “Flora of China”. [Online]. Available: http://www.efloras.org/florataxon.aspx
?flora_id=2&taxon_id=242423341 [Access April 17, 2023].

[9] WFO: World Flora Online. [Online]. Available: http://www.worldfloraonline.org/taxon/wfo-0000245904 [Accessed on: 17 April 2023].

[10] V. H. Giang, N. T. Ngọc, T. M. Linh, và cộng sự, “Ghi nhận mới loài Morinda longifolia Craib thuộc họ Cà phê (Rubiaceae) cho hệ thực vật Việt Nam”, trong Hội nghị khoa học toàn quốc về sinh thái và tài nguyên sinh vật lần thứ 6, 2015, pp. 96-99.

Tải xuống

Số lượt xem: 74
Tải xuống: 24

Đã xuất bản

24.05.2025

Cách trích dẫn

[1]
N. T. T. Hằng và P. T. Đạt, “Phân biệt đặc điểm thực vật Nhàu nước (Morinda persicifolia Buch.-Ham.) và Nhàu chanh (Morinda angustifolia Roxb.)”, HIUJS, vol 35, tr 33–38, tháng 5 2025.

Số

Chuyên mục

DƯỢC HỌC