Đặc điểm thực vật và mã vạch ADN của loài xô thơm Salvia officinalis L., họ Hoa môi (Lamiaceae)

Tóm tắt

Đặt vấn đề: cây xô thơm là thảo dược dùng để điều trị chứng khó tiêu nhẹ, rối loạn nhận thức liên quan đến tuổi tác, viêm họng, viêm da, co giật, thấp khớp, run, tê liệt và tăng đường huyết từ hàng trăm năm trong y học cổ truyền nhiều nước trên thế giới, nhưng có ít tài liệu nghiên cứu về giải phẫu đã được công bố. Mục tiêu của nghiên cứu là khảo sát đặc điểm thực vật và mã vạch ADN nhằm định danh chính xác loài xô thơm. Đối tượng và phương pháp nghiên cứu: cây xô thơm tươi thu thập ở tỉnh Lâm Đồng được phân tích, mô tả, chụp hình đặc điểm hình thái, giải phẫu, bột dược liệu, đồng thời tiến hành phân tích ADN tại vùng ITS. Kết quả: loài xô thơm được định danh dựa trên hình thái và mã vạch ADN xác định tên khoa học là Salvia officinalis L., kèm dữ liệu giải phẫu và bột dược liệu. cây xô thơm thuộc loại thân cỏ; có mùi thơm; có nhiều lông trắng mịn; lá thuôn dài; tràng hoa chia môi 2/3, màu tím; chung đới dạng đòn bẩy; thân, lá có lông che chở dài, lông tiết; bột lá có lỗ khí kiểu trực bào, lông che chở dài, lông tiết. Kết luận: Nghiên cứu đã xác định đặc điểm thực vật và góp phần cung cấp dữ liệu định danh chính xác loài xô thơm.

Abstract

Background: Sage is a herbal plant used in traditional medicine of many countries throughout the world for treatment of different kinds of disorders including seizure, ulcers, gout, rheumatism, inflammation, dizziness, tremor, paralysis, diarrhea, hyperglycemia, mild dyspepsia, excessive sweating, age-related cognitive disorders, and inflammations in the throat and skin but there have not many anatomical records. Objectives: In this study, the botanical characteristics, DNA barcodes of Sage were performed for plant identification. Materials and methods: Sage fresh plants collected in Lam Dong Province are analysed, described and photographed the morphological and anatomical characteristics, the microscopic characteristics of used parts powder; analyzed the DNA barcode on ITS region. Results: Sage was identified as Salvia officinalis L. based on morphological characteristics and DNA barcode, and data of anatomy and traditional powder. Morphological characteristics: herbs, minutely white tomentose, leaf blade oblong, papery, finely corrugate, spikes with 5 flowered verticillasterscorolla 2-lipped 2/3, purple-blue, 2 stamens with prolonged T-shaped connectives. Anatomy characteristics: long uni/multicellular trichomes and glandular trichomes on leaves, stems. Leaf powder contains epidermis with diacytic stomata, long uni/multicellular trichomes, glandular trichomes with yellow essential oil in big head. Conclusions: The study confirmed the scientific name of “Sage” in Viet Nam is Salvia officinalis L. Lamiaceae.