Ứng dụng xét nghiệm sinh học phân tử GeneXpert MTB/RIF trong chẩn đoán lao phổi mới tại Trung tâm Y tế Thành phố Thủ Đức

Tóm tắt

Đặt vấn đề: Chẩn đoán chính xác và kịp thời đóng một vai trò quan trọng trong việc đạt được các mục tiêu kiểm soát và loại trừ bệnh lao. Các phương pháp xét nghiệm như nhuộm soi trực tiếp AFB được dùng làm tiêu chuẩn chẩn đoán lao, tuy nhiên phương pháp này có độ nhạy không cao và không thể phân biệt các loài vi khuẩn kháng cồn kháng axit khác nhau. Các xét nghiệm sinh học phân tử như GeneXpert MTB/RIF đang được phát triển và triển khai trên toàn thế giới. Mục tiêu nghiên cứu: Đánh giá kết quả xét nghiệm sinh học phân tử GeneExert MTB/RIF trong chẩn đoán lao phổi mới tại Thành phố Thủ Đức năm 2023. Phương pháp nghiên cứu: Nghiên cứu mô tả cắt ngang trên 610 mẫu bệnh phẩm của người bệnh nghi ngờ mắc lao phổi sử dụng kỹ thuật xét nghiệm AFB đờm và xét nghiệm sinh học phân tử GeneExert MTB/RIF. Kết quả: Trong 207 trường hợp lao phổi, tỷ lệ dương tính với GeneXpert MTB/RIF (95.7%), cao hơn so với AFB (58.9%). Kết quả AFB cho thấy 1+ chiếm 34.8%, 2+ chiếm 11.1%, 3+ chiếm 13.0%. GeneXpert phát hiện lao phổi mức độ thấp 46.4%, trung bình 29.0%, cao 20.3%. Tỷ lệ kháng rifampicin là 3.4%, trong đó AFB dương tính có tỷ lệ kháng cao hơn AFB âm tính (4.9% so với 1.2%). Kết luận: Xét nghiệm GeneXpert MTB/RIF cho thấy độ nhạy cao vượt trội so với nhuộm soi AFB trong chẩn đoán lao phổi, đặc biệt hiệu quả ở các trường hợp AFB âm tính. Kết quả nghiên cứu khẳng định tính ứng dụng thực tiễn và vai trò cần thiết của GeneXpert trong chương trình phòng chống lao hiện nay.

Abstract

Background: Accurate and timely diagnosis plays a crucial role in achieving the goals of controlling and eliminating tuberculosis. Testing methods such as direct AFB smear are used as the standard for diagnosing tuberculosis; however, this method has low sensitivity and cannot differentiate between various acid-fast bacilli species. Molecular tests like GeneXpert MTB/RIF are being developed and implemented worldwide. Objective: To evaluate the diagnostic performance of the molecular test GeneXpert MTB/RIF in newly diagnosed pulmonary TB cases in Thu Duc City in 2023. Methods: A cross-sectional descriptive study on 610 samples from patients suspected of having pulmonary tuberculosis, using AFB sputum testing and the molecular test GeneXpert MTB/RIF. Results: Among 207 confirmed pulmonary TB cases, GeneXpert MTB/RIF detected 95.7% positivity, higher than AFB smear (58.9%). AFB smear results showed 34.8% 1+, 11.1% 2+, and 13.0% 3+. GeneXpert detected low-level TB in 46.4%, medium-level in 29.0%, and high-level in 20.3%. Rifampicin resistance was found in 3.4% of cases, with a higher rate in AFB-positive samples than AFB-negative (4.9% vs. 1.2%). Conclusion: GeneXpert MTB/RIF demonstrated significantly higher sensitivity than AFB smear in pulmonary TB diagnosis, particularly effective in smear-negative cases. The findings support its practical application and critical role in current TB control programs.