NGHIÊN CỨU ĐẶC ĐIỂM THỰC VẬT, VI HỌC LOÀI Gnetum Latifolium Bl. VÀ SO SÁNH ĐẶC ĐIỂM HÌNH THÁI VỚI CÁC LOÀI GẮM KHÁC TẠI VIỆT NAM

Tóm tắt

Đặt vấn đề: Chi Gnetum, trên thế giới khoảng 40 loài. Nguồn dược liệu cây Gắm ở Việt Nam tìm thấy được khoảng 7 - 8 loài. Nghiên cứu thực vật học của cây Gắm loài Gnetum latifolium Blume, nhằm cung cấp cơ sở dữ liệu về thực vật học, giúp nhận diện dược liệu này. Mục tiêu nghiên cứu: Khảo sát các đặc điểm về, hình thái, vi phẫu và bột soi của cây Gắm. Đối tượng và phương pháp nghiên cứu: Mẫu cây tươi, thân, lá, hoa và quả của cây Gắm. Các đặc điểm hình thái được chụp ảnh và mô tả. Cấu tạo giải phẫu và đặc điểm bột dược liệu vi học được quan sát dưới kính hiển vi quang học, mô tả và chụp hình chi tiết. Tên khoa học của loài được xác định bằng cách so sánh các đặc điểm các loài gắm đã khảo sát với các sách, tài liệu tham khảo. Kết quả: Cây Gắm là loài dây leo hóa gỗ, có khớp ở đốt. Lá đơn, mọc đối, hình bầu dục, đầu lá lệch. Hoa đơn tính khác gốc. Quả hình trứng, khi chín có màu đỏ. Giải phẩu thân: Biểu bì có cutin lồi, sợi vách cellulose, vòng mô cứng, mô mềm tủy tế bào hóa mô cứng vách cellulose. Bột thân: Mảnh bần, mảnh biểu bì có cutin lồi, mạch điểm, sợi, tế bào mô cứng, hạt tinh bột hình chỏm cầu. Giải phẩu lá: Gân giữa dày gấp 3 lần phiến lá, cung libe gỗ lớn ở gân giữa, thịt lá cấu tạo dị thể, 2 - 3 lớp mô mềm giậu, sợi vách cellulose. Bột lá: Mảnh biểu bì có lỗ khí kiểu song bào, mô mềm giậu có lục lạp, mạch xoắn, cương thể hình sao, sợi, tế bào mô cứng, tinh thể calci oxalat hình khối. Kết luận: Các đặc điểm hình thái, cấu tạo giải phẫu, bột soi của Gnetum latifoilum Bl. đã được mô tả một cách chi tiết. Cơ sở dữ liệu để giúp nhận diện dược liệu này.

Abstract

Background: Genus Gnetum, in the world about 40 species. According to “An Illustrated Flora of Vietnam” there are description for 7 - 8 species. The morphological and anatomical characteristics of Gnetum latifolium Blume were investigated to provide a botany database for recognizing and identifying these species. Objectives: Features, morphological, anatomical characteristics and microscopic examination of Gnetum latifolium Bl. were performed for specie identification. Materials and method: Morphological characteristics of Gnetum lianas, leaves, flowers, fruit were photographed and described. Anatomical structure and microbiological characteristics of lianas and leaves medicinal powders were observed under optical microscope, described and photographed in detail. The scientific name of species was determined by comparision with data of morphological and anatomical characteristics in books and reference documents. Results: Gnetum latifolium Bl. is a lianas, stems with swoolen nodes. Leaves simple, opposite, form ellipse. Spike unisexual. Drupelike fruit, red when ripe. Stem anatomy: Epidermis cuticle, fiber with cell wall by cellulose, sclerenchyma ring and pith form sclerenchyma. Stem powder: Piece of cork, piece of epidermis cuticle, pitted vessels, fiber, stone cell, starch form bridge shape. Leaf anatomy: The midrib is 3 times thicker the leaf blade, xylem and phloem form big arc in the midrib, the leaf blade with heterostructure, the palisade parenchyma is 2 layer. Leave powder: Piece of lower epidermis with paracytic type of stomata, piece of palisade cells, spiral vessel, astroclereid form star, fiber, stone cell, the shape calcium oxalate crystals. Conclusion: Gnetum latifolium Bl. has been described in detail on morphological, anatomical characteristics and powder microscopic features. The botanical database provide useful information for regconizing and identifying this medicinal plant.