BÁO CÁO CA LÂM SÀNG: ĐÁNH GIÁ DIỄN TIẾN LÂM SÀNG SAU ĐIỀU TRỊ PHẪU THUẬT VÀ PHỤC HỒI CHỨC NĂNG MỘT TRƯỜNG HỢP CÓ HỘI CHỨNG CHÙM ĐUÔI NGỰA DO THOÁT VỊ ĐĨA ĐỆM CỘT SỐNG THẮT LƯNG

Trần Quốc Tiến; Nguyễn Đức Việt

doi:10.59294/HIUJS20250145

Từ khóa:

hội chứng chùm đuôi ngựa, thoát vị đĩa đệm, bí tiểu

Tóm tắt

Đặt vấn đề: Hội chứng chùm đuôi ngựa (CES) là tình trạng cấp cứu thần kinh không thường gặp (0.01% trong quần thể không triệu chứng và 0.08% ở bệnh nhân đau lưng thấp) tuy nhiên hậu quả để lại nặng nề, nhiều di chứng không phục hồi cho bệnh nhân như rối loạn tiêu tiểu, rối loạn cảm giác, yếu liệt nếu chẩn đoán và điều trị không kịp thời. Phân loại chùm đuôi ngựa hoàn toàn (CES-I) và không hoàn toàn (CES-R), thời điểm phẫu thuật có giá trị tiên lượng đến quá trình phục hồi. Đối tượng và phương pháp nghiên cứu: Báo cáo ca lâm sàng. Phân tích kết quả lâm sàng bệnh nhân hội chứng chùm đuôi ngựa do thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng được điều trị bằng phẫu thuật giải ép cấp cứu, sử dụng thang điểm đau lưng, đau chân (VAS), tình trạng sức cơ, rối loạn cảm giác, chức năng sinh dục, khả năng đại tiện, tiểu tiện được ghi nhận và so sánh với trước thời điểm phẫu thuật.

Kết quả: Sau 1 năm theo dõi bệnh nhân không còn đau theo rễ, VAS giảm từ 7/10 về 0/10, mức độ rối loạn cảm giác, tê bì không cải thiện, sức cơ cải thiện từ 0/5 lên 3/5, tình trạng đại tiện, tiểu tiện được cải thiện nhưng hạn chế. Kết luận: Hội chứng chùm đuôi ngựa là tình trạng bệnh lý ít gặp, để lại hậu quả nặng nề, phẫu thuật giải ép là phương án điều trị được ưu tiên lựa chọn, khả năng phục hồi phụ thuộc vào tình trạng trước phẫu thuật.

Abstract

Background: Cauda equina syndrome (CES) is an uncommon neurological emergency (0.01% in the asymptomatic population và 0.08% in patients with low back pain), but the consequences are severe, with many irreversible sequelae for patients such as urinary disorders, sensory disorders, and paralysis if not diagnosed and treated promptly. Classification of complete (CES-I) and incomplete (CES-R) cauda equina syndrome and timing of surgery have prognostic value on recovery. Materials and Methods: Case report. Analysis of clinical results of patients with cauda equina syndrome due to lumbar disc herniation treated by emergency decompression surgery, using the low back pain, sciatica scale (VAS), saddle-area anesthesia, motor weakness, sensory deficit, and urinary or fecal incontinence were recorded and compared with before surgery. Results: After one year of follow-up, the patient no longer experienced radicular pain, VAS decreased from 7/10 to 0/10, the level of sensory disturbance and numbness did not improve, muscle strength improved from 0/5 to 3/5, defecation and urination improved but remained limited. Conclusion: Cauda equina syndrome is a rare disease with serious consequences. Surgical decompression is the preferred treatment option. Recovery depends on the preoperative neurological status.

Tài liệu tham khảo

[1] Henry Seidel, Sarah Bhattacharjee, Sean Pirkle, Lewis Shi, Jason Strelzow, Michael Lee, Mostafa El Dafrawy, "Long-term rates of bladder dysfunction after decompression in patients with cauda equina syndrome," The Spine Journal, vol. 21, no. 5, pp. 803-809, 21 5 2021.

DOI: https://doi.org/10.1016/j.spinee.2021.01.002

[2] J R W Gleave, R Macfarlane, "Cauda equina syndrome: what is the relationship between timing of surgery and outcome?," British Journal of Neurosurgery, vol. 16, no. 4, pp. 325-328, 2002.

DOI: https://doi.org/10.1080/0268869021000032887

[3] Gitelman A, Hishmeh S, Morelli BN, Joseph SA, Casden A, Kuflik P,, "Cauda equina syndrome: a comprehensive review," The American Journal of Orthopedics (Belle Mead, NJ), vol. 37, no. 11, pp. 556-562, 11 2008.

[4] Stuart Fraser, BSc, Lisa Roberts, PhD, Eve Murphy, MSc, "Cauda Equina Syndrome: A Literature Review of Its Definition and Clinical Presentation," Archives of Physical Medicine and Rehabilitation, vol. 90, no. 11, pp. 1964-1968, 11 2009.

[5] Stuart Fraser, BSc, Lisa Roberts, PhD, Eve Murphy, MSc, "Cauda Equina Syndrome: A Literature Review of Its Definition and Clinical Presentation," Arch Phys Med Rehabil, pp. 1964-1968, 11 2009.

DOI: https://doi.org/10.1016/j.apmr.2009.03.021

[6] Tandon P, Sankaran B, "Cauda equina syndrome due to lumbar disc prolapse," Indian Journal of Orthopaedics, vol. 1, no. 2, pp. 112-119, 1967.

[7]S, Shapiro, "Cauda equina syndrome secondary to lumbar disc herniation," Neurosurgery, vol. 32, no. 5, pp. 743-747, 5 1993.

DOI: https://doi.org/10.1097/00006123-199305000-00007

[8] Ahn, Uri Michael MD*; Ahn, Nicholas U. MD*; Buchowski, Jacob M. MS*; Garrett, Elizabeth S. PhD†; Sieber, Ann N. RN, MSN*; Kostuik, John P. MD, "Cauda Equina Syndrome Secondary to Lumbar Disc Herniation A Meta-Analysis of Surgical Outcomes," Spine (Phila Pa 1976), vol. 25, no. 12, pp. 1515-1522, 15 6 2000.

DOI: https://doi.org/10.1097/00007632-200006150-00010

[9] Shapiro, Scott MD, "Medical realities of cauda equina syndrome secondary to lumbar disc herniation," Spine, vol. 25, no. 3, pp. 348-352, 1 2 2000.

DOI: https://doi.org/10.1097/00007632-200002010-00015

[10] Nancy E. Epstein, "Review/Perspective: Operations for Cauda Equina Syndromes - “The Sooner the Better”," Surgical Neurology International , vol. 13, no. 100, 2022.

DOI: https://doi.org/10.25259/SNI_170_2022

[11] DeLong WB, Polissar N, Neradilek B, "Timing of surgery in cauda equina syndrome with urinary retention: meta-analysis of observational studies," Journal of Neurosurgery: Spine, vol. 8, no. 4, pp. 305-320, 4 2008.

DOI: https://doi.org/10.3171/SPI/2008/8/4/305

[12] Danil Adam, Ioana Hornea, "Cauda equina syndrome secondary to lumbar disc herniation. Report of three cases," Romanian Neurosurgery, vol. 20, no. 3, pp. 261-266, 9 2013.

DOI: https://doi.org/10.2478/romneu-2013-0009

[13] Anuj D. Bharuka, Rajendra Phunde, Hiren B. Patel, "Evaluation of relationship between timing of surgery and functional outcome considering the extent of neurological deficit in patients with cauda equina syndrome secondary to lumbar disc herniation," International Journal of Research in Orthopaedics, vol. 3, no. 5, pp. 998-1003, 9 2017.

DOI: https://doi.org/10.18203/issn.2455-4510.IntJResOrthop20173120