Nghiên cứu mô tả hình thái và xác định mã vạch ADN loài Bọ mắm tím

Lê Đức Thanh Lê Đức Thanh; Lê Văn Minh Lê Văn Minh

doi:10.59294/HIUJS.31.2024.668

Từ khóa:

chi Pouzolzia, mô tả hình thái, mã vạch, ADN lục lạp, ITS

Tóm tắt

Hiệu quả điều trị của dược liệu yêu cầu đúng về chất lượng, đúng về chủng loại nhằm tránh nhầm lẫn và đảm bảo sức khỏe người dùng. Vì vậy, xác định đúng loài cây thuốc là một trong những yếu tố quan trọng trong sử dụng, trong nghiên cứu và bảo tồn. Ở Việt Nam, chi Pouzolzia được công bố có 6 loài, tuy nhiên gần đây phát hiện thêm một số loài được cho là thuộc chi này. Bằng phương pháp phân tích hình thái và xác định mã vạch ADN, nghiên cứu này mô tả các đặc điểm về hình thái và cung cấp thêm thông tin về mã vạch ADN của loài Bọ mắm tím làm cơ sở phục vụ đối chiếu với các loài khác trong chi Pouzolzia được phát hiện tại Việt Nam. Đồng thời, kết quả nghiên cứu góp phần hạn chế sự nhầm lẫn trong khai thác và sử dụng các loài thuộc chi này.

Abstract

Effective treatment with medicinal plants requires both quality assurance and accurate identification to prevent complications and protect patient well-being. Therefore, identifying the correct species of medicinal plants is one of the important factors for their use, research, and conservation. Six species of the genus Pouzolzia have been reported in Vietnam. However, some species which were assumed to belong to this genus have recently been discovered. This study used morphological analysis and DNA barcoding to reveal the morphological characteristics and provide more information on Pouzolzia sp. These data were used as a reference for comparison with other species of Pouzolzia in Vietnam. It is recommended to exercise caution to prevent misidentification when using or exploiting species from this genus.

Tài liệu tham khảo

[1] Heywood V. H., Flowering Plants of the World. London: Oxford University Press, 1978.

[2] D. T. Hoàn, "Xây dựng khóa định loại các chi của họ Gai (Urticaceae Juss.) ở Việt Nam," in Hội nghị khoa học toàn quốc về sinh thái và tài nguyên sinh vật lần thứ 4, Hà Nội, 2011, pp. 115-117.

[3] Wilmot-Dear C.M. and Friis I., "The New World species of Boehmeria and Pouzolzia. (Urticaeae, tribus Boehmerieae). A taxonomic revision," Opera Bot, vol. 129, pp. 1-103, 1996.

[4] Kravtsova T. I., Friis I. and Wilmot-Dear C. M., "Morphology and Anatomy of Fruits in Pouzolzia (Urticaceae) in Relation to Taxonomy," Kew Bulletin, vol. 58, no. 2, pp. 297-327, 2003, doi: https://doi.org/10.2307/4120618

DOI: https://doi.org/10.2307/4120618

[5] Shuang Zhu, Qiaozhen Liu, Simin Qiu, Jiangpeng Dai and Xiaoxia Gao, "DNA barcoding: an efficient technology to authenticate plant species of traditional Chinese medicine and recent advances," Chinese Medicine, vol. 17, no. 112, 2022.

DOI: https://doi.org/10.1186/s13020-022-00655-y

[6] Natasha de Vere, Tim CG Rich, Sarah A Trinder and Charlotte Long, "DNA barcoding for plants," Methods Mol Biol, vol. 1245, pp. 101-118, 2015, doi: 10.1007/978-1-4939-1966-6_8.

DOI: https://doi.org/10.1007/978-1-4939-1966-6_8

[7] P. H. Hộ, Cây cỏ Việt Nam. TP. Hồ Chí Minh: Nhà xuất bản Trẻ Tp. Hồ Chí Minh, 2000.

[8] V. V. Chi, Từ Điển cây thuốc Việt Nam. Hà Nội: Nhà Xuất bản Y học, 2013.

[9] Viện Dược liệu, Danh lục cây thuốc Việt Nam. Hà Nội: Nhà xuất bản Khoa học và Kỹ thuật, 2016.

[10] P. K. Long et al., " Mối quan hệ di truyền của các mẫu sâm thu ở Lai Châu trên cơ sở phân tích trình tự nucleotide vùng matK và ITS-rDNA," Tạp Chí Công nghệ sinh học, vol. 12, no. 2, pp. 327-337, 2014.

[11] Hasebe M., Omori T., Nakazawa M., Sano T., Kato M., and Iwatsuki K., "rbcL gene sequences provide evidence for the evolutionary lineages of leptosporangiate ferns," Proc Natl Acad Sci USA, vol. 91, no. 12, pp. 5730-4, Jun 7 1994, doi: 10.1073/pnas.91.12.5730.

DOI: https://doi.org/10.1073/pnas.91.12.5730

[12] Y. Zuo, Z. Chen, K. Kondo, T. Funamoto, J. Wen and S. Zhou, "DNA barcoding of Panax species," Planta Med, vol. 77, no. 2, pp. 182-7, 2011, doi: 10.1055/s-0030-1250166.

DOI: https://doi.org/10.1055/s-0030-1250166

[13] Hall TA, "BioEdit v7.0.5.2: a user-friendly biological sequence alignment editor and analysis program for Windows 95/98/NT," Nucleic Acids Symposium Series, vol. 41, pp. 95-98, 1999.

[14] Vũ Đình Duy et al., "Sử dụng vùng ITS-rDNA và gen Matk để xác định loài sâm thuộc Chi sâm (Panax) ở vùng núi Phu Xai Lai Leng, Kỳ Sơn, Nghệ An," Tạp chí Công nghệ Sinh học, vol. 18, no. 1, pp. 75-85, 2020, doi: https://doi.org/10.15625/1811-4989/18/1/15267