ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ PHẪU THUẬT THAY KHỚP HÁNG BÁN PHẦN BẢO TỒN CƠ HÌNH LÊ  ĐIỀU TRỊ GÃY CỔ XƯƠNG ĐÙI Ở BỆNH NHÂN CAO TUỔI

Nguyễn Quốc Lữ; Ngô Đăng Hoan

doi:10.59294/HIUJS20250137

Từ khóa:

gãy cổ xương đùi, thay khớp háng bán phần, người cao tuổi, bảo tồn cơ hình lê, thang điểm Harris

Tóm tắt

Đặt vấn đề: Gãy cổ xương đùi ở người cao tuổi là một thách thức lớn và phẫu thuật thay khớp háng bán phần là phương pháp điều trị phổ biến. Kỹ thuật bảo tồn nhóm cơ xoay (SPAIRE) ra đời nhằm giảm nguy cơ trật khớp sau mổ so với đường mổ sau kinh điển. Nghiên cứu này nhằm đánh giá hiệu quả và độ an toàn của kỹ thuật này tại Việt Nam. Mục tiêu nghiên cứu: (1) Đánh giá kết quả chức năng và biến chứng của phẫu thuật thay khớp háng bán phần bảo tồn cơ hình lê ở người cao tuổi. (2) Phân tích một số yếu tố liên quan đến kết quả phẫu thuật. Đối tượng và phương pháp nghiên cứu: Nghiên cứu tiến cứu mô tả hàng loạt ca trên 63 bệnh nhân (≥ 60 tuổi) bị gãy cổ xương đùi di lệch (Garden III, IV) được phẫu thuật thay khớp háng bán phần bảo tồn cơ hình lê tại Bệnh viện Đa khoa Thống Nhất tỉnh Đồng Nai từ 10/2024 đến 11/2025. Đánh giá kết quả chức năng dựa trên thang điểm Harris (HHS) và ghi nhận các biến chứng sau mổ. Kết quả: Tuổi trung bình là 76.4 ± 8.7, tỷ lệ nữ/nam là 2/1. Nguyên nhân chủ yếu là tai nạn sinh hoạt (93.7%). Sau 6 tháng theo dõi, tỷ lệ kết quả tốt và rất tốt theo thang điểm Harris đạt 37.1%. Tỷ lệ biến chứng thấp (12.9%), không có trường hợp trật khớp hay tử vong. Tuổi cao có tương quan nghịch với điểm Harris (r = -0.55, p < 0.05), trong khi thời gian theo dõi có tương quan thuận (r = 0.6, p < 0.05). Kết luận: Phẫu thuật thay khớp háng bán phần bảo tồn cơ hình lê là phương pháp an toàn và hiệu quả, giúp phục hồi chức năng tốt và giảm thiểu biến chứng trật khớp ở bệnh nhân cao tuổi bị gãy cổ xương đùi.

Abstract

Background: Femoral neck fractures in the elderly pose a significant challenge, with hemiarthroplasty being a common treatment. The piriformis-sparing (SPAIRE) technique was developed to reduce the risk of postoperative dislocation associated with the conventional posterior approach. This study aims to evaluate the effectiveness and safety of this technique in Vietnam. Objectives: 1. To evaluate the functional outcomes and complications of piriformis-sparing hemiarthroplasty in elderly patients. 2. To analyze factors associated with surgical outcomes. Materials and Methods: A prospective case series study was conducted on 63 patients (≥ 60 years old) with displaced femoral neck fractures (Garden III, IV) who underwent piriformis-sparing hemiarthroplasty at Thong Nhat Dong Nai General Hospital, from December 2024 to December 2025. Functional outcomes were assessed using the Harris Hip Score (HHS), and postoperative complications were recorded. Results: The mean age was 76.4 ± 8.7 years, with a female-to-male ratio of 2:1. The primary cause was domestic accidents (93.7%). At 6-month follow-up, the rate of good and excellent results according to the HHS was 37.1%. The complication rate was low (12.9%), with no cases of dislocation or mortality. Advanced age was negatively correlated with the Harris score (r = -0.55, p < 0.05), while follow-up time showed a positive correlation (r = 0.6, p < 0.05). Conclusion: Piriformis-sparing hemiarthroplasty is a safe and effective method that provides good functional recovery and minimizes the risk of dislocation in elderly patients with femoral neck fractures.

Tài liệu tham khảo

[1] M. Y. Raufi, S. Shrestha, W. Hamsho, and M. Rhodes, “Rethinking Hip Surgery: A Systematic Review of Sparing Piriformis and Internus, Repairing Externus (SPAIRE) vs. Traditional Hemiarthroplasty Approaches,” Cureus, vol. 17, no. 7, p. e89115, Jul 2025, doi: 10.7759/cureus.89115.

DOI: https://doi.org/10.7759/cureus.89115

[2] J. Charity, S. Ball, and A. J. Timperley, “The use of a modified posterior approach (SPAIRE) may be associated with an increase in return to pre-injury level of mobility compared to a standard lateral approach in hemiarthroplasty for displaced intracapsular hip fractures: a single-centre study of the first 285 cases over a period of 3.5 years,” Eur J Trauma Emreg surg, vol. 49, no. 1, pp. 155-163, Feb 2023.

DOI: https://doi.org/10.1007/s00068-022-02047-1

[3] D. J. Berry, M. von Knoch, C. D. Schleck, and W. S. Harmsen, “Effect of femoral head diameter and operative approach on risk of dislocation after primary total hip arthroplasty,” J Bone Joint Surg Am, vol. 87, no. 11, pp. 2456-63, Nov 2005, doi: 10.2106/JBJS.D.02860.

DOI: https://doi.org/10.2106/00004623-200511000-00012

[4] S. Ball et al., “Clinical effectiveness of a modified muscle sparing posterior technique compared with a standard lateral approach in hip hemiarthroplasty for displaced intracapsular fractures (HemiSPAIRE): a multicenter, parallel-group, randomized controlled trial,” BMJ Surg Interv Health Technol, vol. 6, no. 1, p. e000251, 2024, doi: 10.1136/bmjsit-2023-000251.

DOI: https://doi.org/10.1136/bmjsit-2023-000251

[5] R. J. Khan, D. Fick, P. Khoo, F. Yao, B. Nivbrant, and D. Wood, “Less invasive total hip arthroplasty: description of a new technique,” J Arthroplasty, vol. 21, no. 7, pp. 1038-46, Oct 2006, doi: 10.1016/j.arth.2006.01.010.

DOI: https://doi.org/10.1016/j.arth.2006.01.010

[6] T. Wang, Y. Zhou, X. Li, S. Gao, and Q. Yang, “Comparison of postoperative effectiveness of less invasive short external rotator sparing approach versus standard posterior approach for total hip arthroplasty,” J Orthop Surg Res, vol. 16, no. 1, p. 46, Jan 11 2021, doi: 10.1186/s13018-020-02188-2.

DOI: https://doi.org/10.1186/s13018-020-02188-2

[7] W. H. Harris, “Traumatic arthritis of the hip after dislocation and acetabular fractures: treatment by mold arthroplasty. An end-result study using a new method of result evaluation,” J Bone Joint Surg Am, vol. 51, no. 4, pp. 737-55, Jun 1969.

DOI: https://doi.org/10.2106/00004623-196951040-00012

[8] J. J. Roche, C. D. Jones, R. J. Khan, and P. J. Yates, “The surgical anatomy of the piriformis tendon, with particular reference to total hip replacement: a cadaver study,” Bone Joint J, vol. 95-B, no. 6, pp. 764-9, Jun 2013, doi: 10.1302/0301-620X.95B6.30727.

DOI: https://doi.org/10.1302/0301-620X.95B6.30727

[9] L. T. Tích, “Đánh giá kết quả phẫu thuật thây khớp háng bán phần qua đường mổ nhỏ điều trị gãy cổ xương đùi” Luận văn chuyên khoa cấp II, Trường Đại học Y Dược TP. Hồ Chí Minh, TP. Hồ Chí Minh, 2014.

[10] T. T. Luân, “Đánh giá kết quả phẫu thuật thay khớp háng bán phần điều trị gãy cổ xương đùi ở người cao tuổi tại bệnh viện Chấn Thương Chỉnh Hình TP. Hồ Chí Minh,” Luận văn chuyên khoa cấp II, Trường Đại học Y Dược TP. Hồ Chí Minh, 2019.

[11] P. B. Hải, “Nghiên cứu kết quả thay khớp háng toàn phần trên bệnh nhân hoại tử vô khuẩn chỏm xương đùi tại bệnh viện hữu nghị Việt Đức,” Luận án tiến sỹ, Trường Đại học Y Hà Nội, Hà Nội, 2022.