Nghiên cứu thành phần hóa học của dược liệu Cỏ bắc (Leersia hexandra Sw., Poaceae)

Tô Hoàng Thít Tô Hoàng Thít; Huỳnh Trần Quốc Dũng Huỳnh Trần Quốc Dũng; Phan Thị Thủy Tiên Phan Thị Thủy Tiên; Phạm Ngọc Thạc Phạm Ngọc Thạc

doi:10.59294/HIUJS.26.2023.529

Từ khóa:

Leersia hexandra, Syringaresinol, mayuenolid, ciwujiaton

Tóm tắt

Huyện Tam Nông, tỉnh Đồng Tháp có sản lượng Cỏ bắc rất lớn, tồn tại dưới dạng quần xã thực vật đặc trưng cho vùng đất ngập nước là lúa ma – Cỏ bắc (Oryza rufipugon – Leersia hexandra) với diện tích khoảng 160 ha. Cỏ bắc (Leersia hexandra) là vị thuốc dân gian, có nhiều ở vùng Tam Nông, Đồng Tháp, được người dân sử dụng làm thuốc định hướng điều trị các bệnh về gan, chủ yếu dưới dạng thuốc sắc. Tuy nhiên, chưa có nhiều nghiên cứu chi tiết về thành phần hóa học của Cỏ bắc. Từ nguyên liệu Cỏ bắc khô (toàn cây, trừ rễ), nhóm nghiên cứu đã sử dụng các kỹ thuật sắc ký hiện đại như chiết lỏng - lỏng, sắc ký cột pha thuận, sắc ký cột pha đảo để phân lập các hợp chất thiên nhiên có trong Cỏ bắc và sử dụng các phương pháp phân tích quang phổ hiện đại như MS, NMR để xác định cấu trúc hóa học của các hợp chất đó. Kết quả đã phân lập được một lượng lớn 3 hợp chất. Chúng được xác định là syringaresinol, mayuenolid và ciwujiaton.

Abstract

Tam Nong district, Dong Thap province has a lot of Co bac (Leersia hexandra) which exists in the form of a typical wetland plant community of Oryza rufipugon - Leersia hexandra with about 160 hectares. The people in Dong Thap use Leersia hexandra to treat many liver diseases, but they only use Leersia hexandra to cook with water and drink. However, there have not been many studies on the chemical composition of Leersia hexandra. The research team used many modern chromatography techniques such as liquid-liquid extraction, forward phase column chromatography, reverse phase column chromatography to isolate the compounds from Herba Leersia hexandra (whole plant, excluding roots) and used modern spectroscopic analysis methods such as mass spectrometry (MS) and nuclear magnetic resonance spectrum (NMR) to determine the chemical structure of those compounds. As a result, the research team isolated 3 compounds from Leersia hexandra. They were identified as syringaresinol, mayuenolide and ciwujiaton.

Tài liệu tham khảo

[1] V. V. Chi, Từ điển thực vật thông dụng. Hà Nội: Nhà xuất bản khoa học và kĩ thuật, Hà nội, tr. 1522-1523, 2004.

[2] O. T. Fatokun, T.E. Wojuola, K. B. Esievo and O. F. Kunle, “Medicinal plants used in the management of asthma: a review”, European journal of pharmaceutical and medical research, 3(7), pp. 82-92, 2016.

[3] P. Hansakul, C. Ngamkitidechakul, K. Ingkaninan and W. Panunto, “Antiproliferative, apoptotic induction, and antiinvasive effects of Leersia hexandra (L.) Sw., Panicum repens Linn., and Brachiaria mutica (Forsk.) Stapf extracts on human cancer cells”, Songklanakarin J. Sci. Technol, 31(1), pp. 79-84, 2009.

[4] O. Neamsuvan, P. Bunmee, “A survey of herbal weeds for treating skin disorders from Southern Thailand: Songkhla and Krabi Province”, Journal of Ethnopharmacology, 193, pp. 574-585, 2016.

DOI: https://doi.org/10.1016/j.jep.2016.09.048

[5] M. A. Aliyu, A. A. Abdullahi and A. Y. Ugya, “Antioxidant properties of selected poaceae species in kano, northern Nigeria”, European Journal of Biomedical and Pharmaceutical sciences, 4(5), pp. 577-585, 2017.

[6] R. Jain, O. Monthakantirat, P. Tengamnuay and W. D. Eknamkul, “Identification of a new plant extract for androgenic alopecia treatment using a non-radioactive human hair dermal papilla cell-based assay”, BMC Complementary and Alternative Medicine, 16(1), 2016.

DOI: https://doi.org/10.1186/s12906-016-1004-5

[7] H. B. Park, K. H. Lee, K. H. Kim, … and K. R. Lee, “Lignans from the Roots of Berberis amurensis”, Natural Product Sciences 15(1), pp. 17-21, 2009.

[8] C. C. Kuo, W. Chiang, G. P. Liu, ... and Y. H. Kuo, “2,2′-Diphenyl-1-picrylhydrazyl Radical-Scavenging Active Components from Adlay (Coix lachryma-jobi L. var. ma-yuen Stapf) Hulls”, Journal of agricultural and food chemistry, 50(21), pp. 5850-5855, 2002.

DOI: https://doi.org/10.1021/jf020391w

[9] H. K. Long, G. S. Tan, G. Z. Zhu, … and K. P. Xu, “Study on phenylpropanoids and lignans from Selaginella involven”, Chinese Traditional and Herbal Drugs 47 (21), pp. 3773-3778, 2016.

[10] B. H. Chung, S. Kim, J. D. Kim, … and Y. M. Kim, “Syringaresinol causes vasorelaxation by elevating nitric oxide production through the phosphorylation and dimerization of endothelial nitric oxide synthase”, Experimental and Molecular Medicine 44(3), pp. 191-201, 2012.

DOI: https://doi.org/10.3858/emm.2012.44.3.014

[11] S. Cho, M. Cho, J. Kim, M. Kaeberlein, S. J. Lee and Y. Suh, “Syringaresinol protects against hypoxia/reoxygenation-induced cardiomyocytes injury and death by destabilization of HIF-1α in a FOXO3-dependent mechanism”, Oncotarget, 6(1), pp. 43-55, 2015.

DOI: https://doi.org/10.18632/oncotarget.2723

[12] T. T. Thach, C. K. Lee, H. W. Park, S. J. Lee, S. J. Lee, “Syringaresinol induces mitochondrial biogenesis through activation of PPARβ pathway in skeletal muscle cells”, Bioorganic & Medicinal Chemistry Letters, 26, pp. 3978-3983, 2016.

DOI: https://doi.org/10.1016/j.bmcl.2016.07.001

[13] W. Yin, Y. Yu, Q. L. Ma, T. Chen, G. S. Zhang, “Study on Chemical Constituents and Antitumor Activities of Leaves of Osmanthus fragran”, China journal of Chinese material medica, 40(4), pp. 679-685, 2018.

[14] M. Shao, X. J. Huang, X. G. Sun, ... and W. C. Ye, “Phenolic constituents from Rhizome of Wikstroemia indica and their anti-tumor activity”, Natural Product Research and Development, pp. 851-855, 2014.