Phân tích thực trạng tương tác thuốc trong đơn điều trị ngoại trú tại Bệnh viện Đa khoa Thống Nhất tỉnh Đồng Nai năm 2024
Các tác giả
DOI: https://doi.org/10.59294/HIUJS2025073Từ khóa:
tương tác dược lực học, tương tác dược động học, đa dụng thuốc, bệnh đồng mắc, biến cố bất lợi của thuốc (ADE)Tóm tắt
Đặt vấn đề: Tương tác thuốc ảnh hưởng đến sự an toàn của bệnh nhân đặc biệt mắc đa bệnh và phải sử dụng nhiều thuốc. Nghiên cứu nhằm đánh giá tỉ lệ hiện hành có ý nghĩa lâm sàng và các yếu tố nguy cơ. Đây là khảo sát hồi cứu, phân tích 642 đơn thuốc bằng các cơ sở dữ liệu tra cứu tương tác như Lexi.comp, Medscape, Drugs.comp và của Bộ Y tế - Việt Nam. Mục tiêu: Xác định tỷ lệ, mức độ nghiêm trọng và các yếu tố liên quan đến tương tác thuốc trong đơn thuốc ngoại trú tại Bệnh viện Đa khoa Thống Nhất tỉnh Đồng Nai. Phương pháp: Nghiên cứu cắt ngang hồi cứu, 642 đơn thuốc ngoại trú được chọn ngẫu nhiên (~50 đơn/tháng) từ tháng 01 - 12/2024. Phân tích số liệu bằng SPSS, kiểm định Chi-square được dùng để xác định mối liên quan giữa tương tác và các biến số về nhân khẩu học, bệnh đồng mắc và số thuốc kê. Kết quả: 68% đơn có ít nhất một tương tác thuốc. Trong đó, 94% là tương tác có ý nghĩa lâm sàng. Nhóm thuốc thường liên quan: Statins, ức chế men chuyển, chống kết tập tiểu cầu, thuốc trị loét dạ dày - tá tràng. Tỷ lệ tương tác cao ở bệnh nhân ≥ 60 tuổi, dùng ≥ 5 thuốc hoặc mắc ≥ 4 bệnh. Kết luận: Tương tác thuốc xảy ra phổ biến trong đơn ngoại trú, có thể làm tăng nguy cơ cho bệnh nhân nếu không được phát hiện và can thiệp kịp thời.
Abstract
Background: Drug-drug interactions (DDIs) are a major cause of adverse drug events, especially in patients with chronic diseases and polypharmacy. In Vietnam, outpatient prescription interactions remain underexplored. Objectives: This study aimed to determine the prevalence, severity, and associated factors of DDIs in outpatient prescriptions at Thong Nhat General Hospital, Dong Nai, and to propose strategies for safer prescribing practices. Methods: A retrospective cross-sectional study was conducted on 642 outpatient prescriptions randomly selected (approximately 50 per month) from January to December 2024. DDIs were identified using Lexicomp, Medscape and Drugs.com interaction checkers. Patient demographics, comorbidities, and prescription characteristics were analyzed using SPSS with Chi-square testing. Results: 68% of prescriptions had at least one DDI. Of those, 94% were clinically significant (Lexicomp levels C, D, or X). Common interacting drug classes included statins, ACE inhibitors, antiplatelet agents, and proton pump inhibitors. DDI prevalence was higher in patients ≥ 60 years, taking ≥ 5 drugs, or having ≥ 4 comorbidities. Conclusion: Clinically relevant DDIs are frequent in outpatient prescriptions and may increase patient risks if not identified and addressed. Systematic review and intervention are essential to enhance medications safety.
Tài liệu tham khảo
[1] Bộ Y tế và Nghị định 131/2020/NĐ-CP, "Hướng dẫn hoạt động dược lâm sàng trong bệnh viện," 20/12/2012. [Online]. Available: https://thuvienphapluat.vn/van-ban/The-thao-Y-te/Thong-tu-31-2012-TT-BYT-huong-dan-hoat-dong-duoc-lam-sang-trong-benh-vien-154186.aspx. [Accessed 8/8/2024].
[2] Huaqiao Jang et al., "Adverse drug reactions and correlations with drug-drug interactions: A retrospective study of reports from 2011 to 2020," Frontiers. Pharmacology, vol. 13, 2022.
DOI: https://doi.org/10.3389/fphar.2022.923939[3] WHO (Tổ chức Y tế thế giới), "Safety of medicines - adverse drug reactions,", 2018 (WHO), Tổ chức Y tế thế giới, "International Statistical Classification of Diseases and Related Health Problems (ICD)," 01/05/2024. [Online]. Available: https://www.who.int/standards/classifications/classification-of-diseases. [Accessed 15/09/2024].
[4] Bộ Y tế, "Cơ sở dữ liệu tương tác thuốc chống chỉ định," 01 06 2022. [Online]. Available: https://tuongtacthuoc.nhic.vn/Home/CSDLTuongTacThuoc. [Accessed 18/02/2025].
[5] T. N. Thắng, C. T. Nga, "Bước đầu ứng dụng phần mềm duyệt tương tác thuốc trên một số bệnh án tại Viện tim mạch - BV Bạch Mai," Tạp chí Dược học, vol. 52, no. 431, pp. 22-26, 2012.
[6] N. N. Sỹ, Đ. V. Mãi, B. T. Hiệp, "Đặc điểm tương tác thuốc trong đơn điều trị ngoại trú," Y học Cộng đồng, vol. 58, no. 5, pp. 33-38, 2020.
[7] N. T. X. Thuỷ và cộng sự, "Phân tích hoạt động kê đơn thuốc trong điều trị ngoại trú tại bệnh viện tâm thần Đà Nẵng năm 2019," Tạp chí Y - Dược học quân sự, no. 3, pp. 5-11, 2021.
[8] P. T. Tòng và cộng sự, "Nghiên cứu tương tác thuốc có ý nghĩa lâm sàng trong đơn thuốc bảo hiểm y tế điều trị ngoại trú tại Bệnh viện Trường Đại học Y Dược Cần Thơ năm 2022," Tạp chí Y học Việt Nam, vol. 530, no. 1B, pp. 385-389, 2023.
DOI: https://doi.org/10.51298/vmj.v530i1B.6759[9] Bộ Y tế, "Hướng dẫn thực hiện Quy chế kê đơn thuốc trong điều trị ngoại trú 1517/BYT-KCB," 06 03 2008. [Online]. Available: https://thuvienphapluat.vn/cong-van/The-thao-Y-te/Cong-van-1517-BYT-KCB-Huong-dan-thuc-hien-Quy-che-ke-don-thuoc-trong-dieu-tri-ngoai-tru-82396.aspx. [Accessed 11/06/2025].
[10] Drugs.com, "Drug Interaction Checker," 01/01 /2000. [Online]. Available: https://www.drugs.com/drug_interactions.html.[Accessed 18/02/2025].
[11] Uptodate, "Lexicomp® Drug Interactions," 05/ 10/2015. [Online]. Available: https://doctorabad.com/uptodate/d/di.htm. [Accessed 18/02/2025].
[12] Medscape.com, "Drug Interaction Checker," 10/06/2000. [Online]. Available: https://reference.medscape.com/drug-interactionchecker. [Accessed 18/02/2025].
[13] V. T. H. Phượng, N. T. Hiền, "Khảo sát các tương tác thuốc trong đơn điều trị ngoại trú tại Bệnh viện Trường Đại học Y Dược Huế," Tạp chí Y Dược học, vol. 8, no. 5, pp. 26-36, 2018.
Tải xuống
Tải xuống: 159




