Nghiên cứu đối chiếu về ẩn dụ ý niệm hôn nhân trong thành ngữ, tục ngữ tiếng Anh và tiếng Việt

Tóm tắt

Nghiên cứu này nhằm đối chiếu ẩn dụ về hôn nhân trong thành ngữ, tục ngữ tiếng Anh và tiếng Việt dưới lăng kính ngôn ngữ học tri nhận. Thông qua phân tích bốn nhóm ẩn dụ chính - định mệnh/duyên số, vai trò giới, sự tương xứng và hòa hợp và các giai đoạn hôn nhân - nghiên cứu chỉ ra những tương đồng và khác biệt sâu sắc phản ánh nền tảng văn hóa, tôn giáo và cấu trúc xã hội của hai nền văn hóa. Kết quả cho thấy ẩn dụ tiếng Anh thiên về Kitô giáo, triết học phương Tây và mô hình gia đình hạt nhân, trong khi ẩn dụ tiếng Việt chịu ảnh hưởng từ Phật giáo, Nho giáo và cấu trúc gia đình mở rộng. Nghiên cứu đóng góp góc nhìn mới về mối quan hệ giữa ngôn ngữ và văn hóa trong lĩnh vực ngôn ngữ học đối chiếu và ngôn ngữ học tri nhận.

Abstract

This research aims to compare metaphors about marriage in English and Vietnamese proverbs - idioms through the lens of cognitive linguistics. Through analysis of four main metaphorical groups - fate/destiny, gender roles, compatibility and harmony, and stages of marriage - the study reveals profound similarities and differences reflecting the cultural foundations, religious beliefs, and social structures of both cultures. Results show that English metaphors tend toward Christianity, Western philosophy, and the nuclear family model, while Vietnamese metaphors are influenced by Buddhism, Confucianism, and extended family structures. The research contributes a new perspective on the relationship between language and culture in the fields of comparative linguistics and cognitive linguistics.